99% E TUMOREVE TE TRURIT MUND TE TRAJTOHEN

TUMORET E TRURIT

Tema e neurokirurgjisë fokusohet në sistemet nervore qëndrore dhe periferike të cilat përfshijnë si trurin ashtu edhe kurrizin si dhe kushtet kirurgjikale që lidhen me këto sisteme. Prof.Necmettin Pamir, shef i Departamentit të Neurokirurgjisë në Spitalin ACIBADEM Kozyatağı, deklaron se shkalla e vdekshmërisë së lidhur me operacionet e tumorit të trurit është ulur ndjeshëm me futjen e mikrokirurgjisë në metodat e trajtimit në vitet 1960 dhe se norma aktuale është nën 1%. Në këtë artikull, Prof. Pamir ndan me ne përgjigjet e pyetjeve të zakonshme mbi trajtimin e tumoreve të trurit të cilat zhvillohen në 5 në çdo 100,000 njerëz çdo vit.

Cilat janë llojet e tumoreve të trurit?

Shumica e tumoreve të trurit janë tumoret neuroepiteliale të cilat formohen nga qelizat që janë të pranishme në indin e trurit. Ka edhe tumore që janë formuar në meninget që mbulojnë trurin ose nervat që janë afër trurit. Tumoret metastatike që zhvillohen kur kanceri në një pjesë tjetër të trupit përhapet në tru dhe tumoret që zhvillohen për shkak të mbetjeve kongjenitale janë gjithashtu midis tumoreve që mund të shfaqen në tru si dhe tumoreve që zhvillohen në indet e hipofizës ose ato që zhvillohen në inde të tjera afër trurit dhe ushtrojnë presion mbi tru.

99% E TUMOREVE TE TRURIT MUND TE TRAJTOHEN

Sistemet imazherike të përdorura gjatë operacioneve të tumorit të trurit sigurojnë që kirurgët të kryejnë kirurgjinë me sukses duke ruajtur sistemet nervore që janë përgjegjëse për lëvizjen e trupit dhe duke mos lënë fare mbetje të tumoreve.

Sa të zakonshme janë këto tumore?

Tumoret e trurit zhvillohen 5 në çdo 100,000 njerëz çdo vit. Megjithëse norma e përhapjes për shumicën e tumoreve nuk është shumë e lartë, ka një rritje në shkallën e tumoreve metastatike për shkak të rritjes së jetëgjatësisë njerëzore. Tumoret më të zakonshme gjatë fëmijërisë janë tumoret e mbetura kongjenitale dhe tumoret neuroepiteliale, të cilat po formohen nga qelizat në indin e trurit. Shkalla e përhapjes për tumoret malinje dhe metastatike rritet në pacientët e moshave të avancuara.

A ndryshojnë simptomat e tumoreve në varësi të llojit të tyre?

Simptomat e përgjithshme janë të ngjashme në të gjitha llojet e tumoreve. Kafka është tamam si një kuti e mbyllur dhe truri është vendosur brenda saj. Kur një tumor beninje ose malinje zhvillohet në tru, krijon kërkesën për një vëllim shtesë brenda kafkës dhe ushtron presion në tru. Rritja e presionit intracranial çon në simptomat më të rëndësishme të tumoreve të trurit. Këto kanë  simptoma si dhimbje koke, të vjella, ndryshime në fundus (pezullim papilor) dhe marrje mendsh. Truri funksionon me një sistem elektrik dhe kur ekziston një vëllim shtesë duke aplikuar presion mbi të sistemi në fjalë preket dhe shkakton konfiskime në pacientët që kanë tumor në tru.

Cilat janë dallimet mes dhimbjeve të kokës shkaktuar nga tumori dhe dhimbjeve të tjera normale?

Natyrisht, jo çdo dhimbje koke tregon një tumor të trurit. Disa dhimbje koke mund të jenë për shkak të presionit të gjakut, kushteve të otorinolaringologjisë ose dëmtimit të shikimit. Mund të ketë edhe dhimbje koke të enëve të gjakut të cilat janë quajtur migrenë. Dhimbjet e kokës që rrjedhin nga një rritje në presionin intracranial janë shumë të ndryshme nga ato që përjetojnë një ndjesi dërrmuese. Këto dhimbje koke rriten kur presioni shtohet, tensioni rritet ose kur personi teshtin. Ato mund të jenë më të shpeshta në periudha të caktuara gjatë gjithë ditës. Pacientët e tumorit kanë të përiziera por nuk mund te vjellin.

Si diagnostikohen pacientët që vijnë me simptoma të tilla?

Tumori në kafkë skanohet përmes tomografisë ose MRI-së. MRI-ja bën të mundur që ne të themi nëse tumori është i keq ose i mirë në një normë saktësie prej 92 ose 93%.

Si planifikohet trajtimi?

Mënyra e trajtimit planifikohet në përputhje me shumë faktorë të tillë si mosha e pacientit dhe lloji i tumorit, madhësia dhe vendndodhja. Nëse tumori nuk është përhapur shumë dhe është në një madhësi që çon në rritjen e presionit intrakranial është thelbësore që ajo të trajtohet. Opsioni i parë për trajtim është gjithmonë kirurgjia. Shumica e tumoreve që vijnë nga meningjet ose nervat që janë afër trurit si dhe disa nga tumoret e mbetura që në lindje janë beninje. Është e mundur për të hequr tumoret tërësisht përmes kirurgjisë dhe pacientët mund të vazhdojnë jetën e tyre sikur asgjë të mos ketë ndodhur pas një operacioni të tillë. Hulumtimet kanë treguar se kur tumori është i keq, sa më herët të hiqet aq më shumë shtohet jetëgjatësia e pacientit. Prandaj qëllimi i mjekimit paresor është heqja e tumoreve benjinje dhe malinje me sa më shumë sukses të jetë e mundur dhe pa shkaktuar dëm shtesë për pacientin.

SHENIM

PER CILET PACIENTE NUK ESHTE E NEVOJSHME KIRURGJIA?

Një ndjekje e thjeshtë mjekësore mund të jetë e mjaftueshme për rastet e tumoreve beninje me madhësi më të vogël se 1 cm. Mosha e pacientit është një faktor shumë i rëndësishëm në marrjen e këtij vendimi. Pacientët me moshë të avancuar me tumor beninje dhe mjaft të vogël mund të monitorohen me skaner që kryhet një herë ose dy herë në vit. Aktualisht, të gjitha llogaritë janë bërë me supozimin se pacienti do të jetojë deri në moshën 80 vjeçare. Prandaj, planet e trajtimit mund të ndryshojnë edhe në mesin e pacientëve me të njëjtin lloj të tumorit, moshat e të cilave janë midis 20 dhe 30 vjeç.

Cilat metoda përdoren në kirurgji?

Ka shumë metoda për eliminimin e tumoreve në mënyrën më të mirë të mundshme. Për shembull, metoda me ultratinguj e cila është përdorur me sukses në Turqi për 25 vjet, mundëson të shihet nëse ka ndonjë tumor ose mbetje tumorale në një zonë para ose pas operacionit. Teknologjia më e përparuar në këtë fushë është MRI intraoperative. Klinika jonë përdor MRI Intraoperative 3 Tesla që nga viti 2004. Në të kaluarën, ne hiqnim tumorin ditën e parë dhe imazhet I mernim të nesërmen. Kjo do të thoshte se edhe nëse gjenim mbetje në imazhe nuk mund të bënim asgjë. Tani bëjmë maksimumin për të eliminuar plotësisht tumorin dhe para mbylljes së kafkës sigurojme imazhe intraoperative të zonës dhe vazhdojmë të pastrojmë zonën nga mbetjet e tumorit nëse shohim ndonjë të tillë nëpermjet imazheve. Meqënëse kjo na mundëson edhe të shohim nervat që sigurojnë lëvizjet e trupit në mënyrë të qartë ne mund të kryejmë procedura pa dëmtuar ndonjë fibër. Kjo teknologji është një zhvillim i madh për kirurgët dhe pacientët.

Si vazhdon trajtimi pas kirurgjisë?

Le të supozojmë se kemi marrë një vendim për të kryer operacionin dhe kemi kryer operacionin e planifikuar dhe vërtetuar se tumori është eliminuar në mënyrën më të mirë të mundshme përmes MRI-se. Në rastet e tumoreve malinje pacientët duhet të marrin edhe kimioterapinë dhe radioterapinë. Aktualisht, radioterapia në tumoret e trurit është shumë e suksesshme. Ne gjithashtu kemi një metodë të re dhe të suksesshme si Gamma Knife, e cila përdoret më së shumti në tumoret beninje, me kufij të brendshëm dhe madhësi të përshtatshme që nuk kalojnë 3 cm. Disa tumore beninje mund të trajtohen pa kirurgji vetëm duke përdorur Gamma Knife. Ka përparime të mëdha edhe në radioterapi konvencionale. Tani është e mundur të rrezatojë vetëm zonën e tumorit nëpërmjet llogaritjeve të detajuara dhe të shmanget dëmtimi i indeve të shëndetshme që rrethojnë tumoret. Kur hedhim një vështrim në gjithçka që ka ndryshuar, shohim se shkalla e vdekshmërisë për muajin e parë pas një operacioni të trurit, që ishte rreth 30% para viteve 1960, gjatë të cilit mikrokirurgjia u integrua në neurokirurgji, u reduktua në 2% deri në vitin 1966 dhe është tani nën 1%. Avancimet në teknikat kirurgjikale, zhvillimet në teknologji dhe metodat alternative kanë ulur normat e vdekshmërisë dhe kanë rritur jetëgjatësinë e pacientëve. Shkalla e ndërlikimeve të operacioneve të trurit është reduktuar nën 5%. Jetëgjatësia për fazën 1 dhe 2 në tumoret malimburente neuroepiteliale është rritur në 12 vjet nga 6 vjet. Në pacientët me tumor të fazes 4, jetëgjatësia është 14 vjet dhe ka shumë pacientë që kanë vazhduar të jetojnë deri në 16 vjet.