Nëse doni këmbë të shëndetshme, mos i neglizhoni ushtrimet!

Çrregullimet që zhvillohen në këmbë, të cilat janë organet më të keqtrajtuara në trupin e njeriut, tentojnë të përparojnë me kalimin e kohës. Në trajtimin e këtyre çrregullimeve, të cilat shkaktohen si pasojë e pasivitetit fizik, zgjedhjes së gabuar të këpucëve dhe faktorëve gjenetikë, shpresa e fundit është operacioni.

Çrregullimet e këmbëve janë kushte që zhvillohen në pjesët e trupit që mbajnë të gjithë peshën e një personi dhe mund të zvogëlojnë cilësinë e jetës në masë të madhe. Çrregullimet e këmbëve dhe të kyçeve te zhvilluara  për shkak të një sërë arsyesh si lëndimet sportive, zgjedhja e gabuar e këpucëve dhe mungesa e ushtrimeve kërkojnë trajtime të ndryshme. Duke deklaruar se procedurat e aplikuara në të kaluarën nuk kanë shumë vend në protokollet e tanishme të trajtimit tek  pacientët më të spikatur, Profesor i asociuar Barış Kocaoğlu, një ortoped / traumatolog në Spitalin Acıbadem Kadıköy, ka ndarë me ne informacione mbi Çrregullime të zakonshme të këmbëve dhe kyçeve  dhe metodat e trajtimit për to.

LENDIMET E KYÇIT TE KEMBES

Shumica e rasteve të traumës që shfaqen në departamentet e emergjencës përbëhen nga rastet  e lëndimeve të kyçit të kyçit të këmbës. Këto plagosje zakonisht ndodhin gjatë aktiviteteve sportive tek të rinjtë dhe për shkak të aksidenteve të tilla si renie ose perdredhje e kyçit te këmbës.

Simptomat: Simptomat zakonisht janë dhimbje dhe ënjtje në këmbë.

Metodat e trajtimit: Pas një ekzaminimi fizik, pacienti i nënshtrohet radiografisë (x-ray) në rastet e butësisë në kocka. Nëse nuk ka thyerje, pacientit i kërkohet të mos qëndrojë ose të mos ecë mbi këmbën e dëmtuar për vetëm disa ditë. Këmba në fjalë është gjithashtu e mbështjellë me plastike ose me fasho. Është gjithashtu e nevojshme që këmbët të mbahen në një pozitë të ngritur më lart se niveli i zemrës dhe një paketë akulli  aplikohet për një periudhë prej njëzet minutash çdo dy ose tre orë në mënyrë që të ulet enjtja. Vaksinat dhe gelat jo-steroidë përdoren gjithashtu për trajtim. Pas menaxhimit të dhimbjes, pacienti bëhet i aftë të ecë  me ndihmën e patericave. Simptomat eliminohen në një ose dy javë. Në rast se dhimbja e kyçit të këmbës vazhdon pavarësisht nga të gjitha trajtimet, pacienti i nënshtrohet MRI-së për shkak të mundësisë së dëmtimit të kërcit. Në rast se dëmtimi është i pranishëm, pacienti monitorohet  nga afër ose aplikohet  një procedurë artroskopike. Nëse pacienti ka plagë të përsëritura të legamentit të kyçit të këmbës ose dhimbje për shkak të përdredhjes dhe nëse specialisti ndjen një lehtësim gjatë ekzaminimit fizik, mund të nevojitet kryerja e kirurgjisë së rindërtimit të ligamentit.  Kjo procedurë, e cila kryhet përmes metodave të kirurgjisë së mbyllur, përfshin zëvendësimin e ligamenteve të dëmtuara me ligamentet sintetike. Nuk ka nevojë për  allçi pas operacionit dhe pacienti bëhet i aftë të qëndrojë në këmbë. Pas përdorimit të një “walking boot”në këmbë dhe menaxhimit të dhimbjes, pacienti është I aftë të ecë për një ose dy javë.

ÇRREGULLIMET E TENDINES SE AKILIT

Kjo tendinë  ka një strukturë pak më të ndryshme nga ato të tendinave të tjerë në trup. Meqë i mungon këllëfi  synovial që e furnizon atë me gjak, mundur  të ndodhë prishja ose degjenerimi në tendinën e Akilit pas moshës 40 ose 50 vjeç. Këto janë të zakonshme tek njerëzit që janë mbipeshë, si dhe ata që kryejnë aktivitete të caktuara në mënyrë të përsëritur gjithashtu edhe tek  ata persona  që dëmtohen  shpesh.

Simptomat: Këto çrregullime zakonisht zhvillohen rreth tendinit dhe në  pikat e lidhjes së tij. Për shembull, pacienti fillon të përjetojë dhimbje në thembër, veçanërisht në pjesën  e sipërme të saj dhe në tendinin  e Akilit, që është në pjesën e pasme të këmbës. Dhimbja, e cila ka tendencë të jetë shumë e ashpër në mëngjes duke u bërë më e durueshme në orët e ardhshme të ditës, është treguesi më i rëndësishëm i inflamacionit kronik.

Metodat e Trajtimit: Ekzaminimi fizik zbulon një shpërthim të madhësisë së  një kokrre ulliri  që tregon degjenerim në tendonin e Akilit. Mundësia e një kisti ose reaksioni inflamator vlerësohet nëpërmjet MRI. Nëse nuk ekzistojnë kiste  ose reaksione inflamatore, kryhen ushtrime të ndryshme  forcuese. Pacientëve u mësohet se si t’i bëjnë këto ushtrime nga fizioterapistët. Pacientët, gjendja e të cilëve nuk u përgjigjet ushtrimeve, mund të marrin trajtime të qelizave staminale ose PRP (Platelet- Plasma e pasur) për qëllime të furnizimit të zonës me gjak. Nëse nuk ka ndonjë përmirësim në tendinë, indet e degjeneruara në  atë  zonë eliminohen përmes metodave të kirurgjisë  së mbyllur  dhe me kamera me madhësi  1 deri në 3 mm që e zmadhojnë zonën nga 10 deri në 12 herë. Pacienti  bëhet i aftë të ecë me një “proteze  pas operacionit dhe mund të veshë këpucë normale sapo të kalojnë tre ose katër javë.

SHPIMI NE THEMBER

20  deri  25% e pacientëve që aplikojnë në  departament kanë shpim në thembra. Arsyet më të zakonshme për degjenerim në fund të këmbëve janë zgjedhja e gabuar e këpucëve, pesha e tepërt, qëndrimi për orë të gjata dhe pasiviteti  fizik.

Simptomat: Gjendja shfaqet me simptoma të ngjashme me ato të dhimbjes së tendinit të Akilit. Nëse nuk trajtohet për vite, zhvillohen reagimet kronike inflamatore. Pacientët ndjejnë një dhimbje therëse kur hedhin  hapin e tyre të parë në mëngjes.

Metodat e trajtimit: Meqenëse ka inflamacion në thembra, gels ose qetësuesit nuk kanë efekt mbi gjendjen. Diagnoza përfshin ekzaminimin e fascisë së shputës me MRI. Në mënyrë që të eliminohet gjendja, e cila manifestohet në formën e një zgjatje kockash në brezin e trashë të indit lidhës në këmbë, nevojitet furnizim me gjak në këtë zonë. Shkalla e suksesit për trajtimin e gjendjes me ushtrime që shtrihen thembra e këmbëve dhe përdorimi i injektimeve kortizon në fazën e hershme varion nga 80 deri në 90%. Pacientët tek të cilët këto nuk janë të suksesshëm i nënshtrohen procedurave të tilla si trajtimet shtrirë, terapi të ftohtë dhe trajtimet me ultratinguj. Specialistët  për qëllime riparimi gjithashtu mund të shkaktojne  lëndimet artificiale në zonën e prekur në mënyrë që të stimulojnë trupin për të furnizuar atë me gjak. Kjo përfshin përdorimin e një pajisje ESWT (Extracorporeal Shock Wave Therapy) që aplikon valë tronditëse në tendin. Trajtimi lehtëson gjendjen e 60 deri në 70% të pacientit që e pranon atë për 6 muaj, një herë në javë për pesë minuta. Pacientët që nuk i përgjigjen asnjë prej këtyre metodave të trajtimit, të cilët përbëjnë 15% të popullsisë së përgjithshme të atyre me kërmill, marrin trajtim PRP. Fusha e fundit është eliminimi i shpimit  të shputës përmes operacionit të mbyllur, që përfshin hyrjen në thembra me një aparat fotografik me madhësi 2,5 mm. Gjatë operacionit, ind lidhës është liruar. Në dy deri në tre muaj, të gjitha dhimbjet e përjetuara nga pacienti zhduken. Shkalla e suksesit për këtë trajtim është 90 deri 95%.

 MBRONI SHENDETIN E KEMBEVE TUAJA DUKE NDJEKUR KETO TRE HAPA

• Mbani në mend se këmbët mbajnë peshën e tërë trupit tuaj dhe sigurohuni që të mbani nën kontroll peshën tuaj.
• Kur zgjidhni këpucë, prioritoni shëndetin e këmbëve. Ndryshoni shpesh këpucët.
• Forconi këmbët tuaja duke ushtruar 30-60 minuta në tre ditë në javë.

HALLUX VALGUS ( DEFORMIMET E GISHTIT TE MADH)

Një nga kushtet më të zakonshme që zhvillohen në këmbë është deformimi i gishtit të madh. Ky problem, i cili manifestohet në dy mënyra të ndryshme, haset 10 herë më shumë në femra. Duket në formën e lakimit të madh të shputës gjatë fëmijërisë, veçanërisht në moshat 12 dhe 13 vjeç. Meqenëse pacientët gjatë fëmijërisë janë ende në rritje, ato nuk shkojnë nën ndonjë procedurë kirurgjikale, por kërkohet të bëjnë ushtrime mbrojtëse. Pacientët që arrijnë moshën 17 ose 18 vjeç, megjithatë, janë të rekomanduar t’i nënshtrohen një operacioni. Grupi i pacientëve që janë të rritur përbëhet nga persona të cilët  kanë përdorur këpucë të këqija dhe shumë të shtrënguara për shumë vite dhe i kanë mbajtur ato për shumë kohë. Është e mundur që të hasen raste në të cilat gishti i madh deformohet brenda natës. 30 deri në 40% e njerëzve me një histori familjare të këtij deformiteti zhvillojnë vetë hallux valgus.

Metodat e Trajtimit: Nuk ka trajtim parandalues për gjendjen. Separatuesit e shputës dhe fashat e këmbëve korrigjuese janë të dobishme vetëm për të ndaluar dhimbjen. Kur radiografia tregon se deformimi ka tejkaluar një nivel të caktuar, specialistët vendosin për kirurgji. Metoda e shpërndarjes, e cila përfshin një rrezik të lartë të përsëritjes, nuk përdoret për kirurgji hallux valgus. Kirurgji  Hallux valgus përfshin riorganizimin e kockave dhe ben qe gjithi  të jetë normal përmes rrëshqitjes. Kocka është e fiksuar në vend me vida të vogla dhe çdo pjesë e kockave që mund të jetë shtesë hiqet. Përdorimi i këpucëve të veçanta ose vendosjes së allcise, që dikur kërkohej nuk është më e nevojshme. Pas operacionit, pacientët bëhen të aftë të mbajnë këpucë sportive pas tre javësh dhe këpucë normale pas një muaj e gjysëm.

DEFORMIMI I GISHTIT “ÇEKIÇ”

Një problem tjetër që del nga zgjedhja e gabuar e këpucëve është  çrregullimi i shputës së gishtit.  Ky kusht më së shpeshti zhvillohet në rastet kur gishti i vogël është më i gjatë se gishti pranë tij.  Meqenëse pjesa  e këpucës në të cilën vendoset gishti i vogël është i ngushtë, gishti më i gjatë është i detyruar të mbështillet.  Gishti zhvillon një deformim kur mbetet në të njëjtin pozicion vazhdimisht.

 Metodat e trajtimit: Në deformimet që lindin nga këmbët tepër të gjata, është e mundur që gishti i  gjatë të mbetet i drejtë.   Kur pacientët veshin këpucët e tyre me gishtin e tyre të fiksuar, deformime të lehta pengohen të përparojnë më tej.  Megjithatë, rastet e avancuara kërkojnë kirurgji ambulatore.  Kjo përfshin anestezi lokale në këmbë dhe qepjen e tyre.  Teli hiqet gjatë javës së tretë pas operacionit dhe pacienti bëhet i aftë të kthehet në jetën e tij të përditshme.