Pajisjet e reja në trajtimin e kancerit

SHKENCETARET JANE NE NJE BETEJE KUNDER KANCERIT; NDERKOHE QE PO PRODHOJNE AGJENTE SMART PER TE SHKATERRUAR QELIZAT E KANCERIT , ATA PO THYEJNE “BRAVAT E DYERVE” DUKE PERDORUR METODA TE CILAT BEJNE TE  MUNDUR ELEMINIMIN E QELIZAVE TE KANCERIT NEPERMJET INDEVE DHE SISTEMIT IMUNITAR

Ndërsa sëmundjet ngjitëse zvogëlohen rritet jetëgjatësia, njerëzit tani mund të arrijnë të jetojnë  mbi  moshën e tretë. Nga ana tjeter shkalla e incidencës për kancerin ka qenë në rritje. Aktualisht vlerësohet se vdekja e një të tretës së popullsisë së përgjithshme në tokë lidhet me kancerin. Megjithatë, zhvillimet në mjekësi tregojnë se në të ardhmen shumë raste të kancerit do të marrin trajtim pasi të diagnostikohen më herët pa arritur në faza të avancuara duke mundësuar një cilësi më të lartë jetese. Ne kemi marrë informacion mbi metodat e avancuara të trajtimit të kancerit nga nga grupi i mjekëve hulumtues,  Prof.Gökhan Demir, mjek onkolog në Spitalin Acıbadem Maslak, Prof. Hüseyin Abalı, mjek onkolog në Spitalin Acıbadem Adana dhe Prof.Dr.Mustafa Canhoroz, mjek onkolog në Spitalin  Acıbadem Eskişehir.

NJE SHPRESE E RE:

IMMUNO-ONKOLOGJI

Profesor Gökhan Demir thekson se qëllimi i imunologjisë është që qelizat e sistemit imunitar të stimulohen për të luftuar kancerin dhe për t’i mundësuar sistemit imunitar të marrë nën kontroll kancerin.

Prof.Gökhan Demir shpjegon zhvillimet në imunologji-onkologji, fusha në të cilën studimet filluan në fillim të shekullit të 19-të dhe vazhduan deri në vitet 2000  duke sjellë edhe zhgënjime të ndryshme, si më poshtë:  “Në vitet 1970, ndodhi një zhvillim shumë i rëndësishëm dhe u zbuluan molekulat e caktuara që i mundësonin sistemit imunitar ndërlidhjen me qelizat. Këto molekula, të quajtura ndryshe citokina filluan të prodhoheshin në mënyrë sintetike. Duke stimuluar sistemin imunitar me aplikimin e këtyre molekulave nga jashtë trupit.  Ndërsa stimulimi bëri qelizat e sistemit imunitar më agresiv ndaj kancerit, qelizat ende nuk do të sulmonin indet kanceroze. Hulumtimet e mëvonshme zbuluan se sistemi imunitar nuk sulmonte qelizat e kancerit sepse qelizat e kancerit të tyre fshiheshin nga sistemi imunitar duke e bërë veten të perceptuar si qeliza normale.  Gjatë katër apo pesë viteve të fundit, shkencëtarët zbuluan molekulat të cilat zbulojnë se si qelizat e kancerit ishin në gjendje ta bënin këtë. ”

Zbulimi molekulave të tilla, të cilave iu referohemi si “ immune checkpoints” lejojnë zhvillimin e medikamenteve të cilat pengojnë këto molekula. Këto qeliza kanceri të ndaluara nga “valezimi i një flamuri të bardhë” në sistemin imunitar qelizor. Prof.Demir thotë që ky ishte një zhvillim revolucionar trajtimet që përfshinin stimulimin e sistemit imunitar dhe thotë,” Eshtë vërejtur që medikamentet ndaluese ishin shumë efektive në trajtimin e kancerit pas aplikimit të melanomës, një lloj I kancerit të lëkurës, si në aplikimin e kancerit te mushkerive. Per momentin ka një numër të madh kërkimesh në luftën kundër kancerit nëpërmjet stimultanteve të sistemit imun në grupet e tumoreve multiple, perfshirë tumorin e gjoksit, prostatës, pankreasit dhe disa të tjerve”.

JETEGJATESIA DO TE RRITET

Pretendohet që në 10 vitet e ardhshme, 60 në 100 pacientë me tumor do të përfitojnë nga trajtimi imuno-onkologjik. Duke deklaruar se aktualisht ka dy barna në SHBA që po përgatiten për të dalë në treg me aprovim nga FDA, Prof. Demir thotë ” Shkalla e reagimeve të këtyre medikamenteve në qelizat kancerogjene pa asnjë kimioterapi është 30 deri në 40 %. Eshtë e mundur që të shprehet jetëgjatësia e pacientëve dy herë më shumë se këto. Së shpejti, ne do të fillojmë të përdorim këto medikamente në shumë pacientë, vecanërisht në pacientët me kancer lëkure dhe kancer mushkërie”.

SISTEMI IMUNITAR MUND TE LUFTOJE KANCERIN

Trupi i njeriut kryen kontrolle shumë të rrepta gjatë ndarjes së qelizave dhe eliminon të gjitha qelizat që nuk arrijnë të kalojnë kontrollet. Qelizat me ADN anormale që arrijnë të kalojnë të gjitha kontrollet, shkatërrohen nga sistemi imunitar. Megjithatë, ky mekanizëm gjithashtu dështon ndonjëherë dhe qelizat e kancerit duke u rritur vazhdimisht shkaktojnë sëmundje.  Ajo që shkakton kancer është anomalia gjenetike që një person ka nga lindja, si dhe pesha e tepruar, pirja e duhanit, pirja dhe faktorët e mjedisit si viruse, rrezatimi dhe kimikatet.

Doktor Mustafa Canhoroz shpjegon qasjen imunologjike-onkologjike si më poshtë:  “Qelizat e kancerit që arrijnë të marrin kontrollet e kaluara gjithashtu mund të kalojnë në sistemin imunitar në kohë dhe mund të dobësojnë sistemin imunitar edhe më tej, varësisht nga metodat që përdorin. Ne po përpiqemi të forcojmë sistemin imunitar në mënyrë që trupi të mundë qelizat e kancerit. Ne kemi provuar më parë trajtimet e vaksinave për të njëjtin qëllim por nuk arritëm të arrijmë rezultate të mira. Tani, megjithatë, medikamentet e reja sigurojnë që sistemi imunitar të jetë më aktiv dhe të shkatërrojë qelizat e kancerit “.

NUK DO TE KETE RENIE FLOKESH OSE NAUZE

Duke na paralajmëruar ndaj pranisë së njerëzve që kanë pretenduar deri tani për të trajtuar kancerin nëpërmjet përdorimit të sistemit imunitar Prof.Gökhan Demir thekson se metoda imunologjike-onkologjike, e cila ka provuar veten përmes kërkimit shkencor nuk duhet të ngatërrohet me trajtimet e aplikuara nga njerëzit dhe thekson se përdorimi i medikamenteve të reja dhe të aprovuara është një fushë krejtësisht e ndryshme.

Këto medikamente të cilat administrohen në mënyrë intervenoze në ambientet e spitalit, mund të përdoren me ose pa kimioterapi, ose si nje opsion i dytë për pacientët të cilët nuk i janë përgjigjur kimioterapisë. Këto medikamente nuk shkaktojnë humbje flokësh ose nauze. Efekti më i madh anesor i tyre është mundësia për të nxitur sëmundjet e sistemit imunitar ose alergjitë sipas simulimit të sistemit imunitar.

Tani pacientëve mund t’ju jepen medikamentet më efektive pa pasur nevojë të kryejnë gjykim-dhe-gabim, dhe ata mund të mbrohen nga efektet anësore.

AGJENTET SMART NE PUNE

Prof.Hüseyin Abalı thotë se ndërsa 100 ndër 100 paciente merrnin të njëjtin trajtim në të shkuarën , specialistët do të planifikojnë  trajtime të vecanta për cdo pacient në të ardhmen. Një tjetër metodë trajtimi është brenda fushëveprimit të këtyre metodave sic është përdorimi i agjentëve smart. Duke deklaruar se përfundimi i hartës së gjenomit të njeriut çoi në zhvillime të mëdha në onkologjinë molekulare dhe teknologjitë e informacionit, Prof. Abalı thotë: “Pas ndjekjes së ngushtë të mutacioneve gjenetike të zbuluara në qelizat e kancerit, ne u bëmë më të mirë për të kuptuar se si një qelizë normale del jashtë kontrollit dhe ndan pa asnjë udhëzim dhe se si qelizat e tilla çojnë në sëmundje duke përdorur qarkullimin e gjakut dhe nyjeve limfatike në disa lloje të kancerit. Në 10 deri në 15 vitet e fundit, ne jemi të vetëdijshëm se kanceret nuk janë uniformë dhe çdo lloj kanceri ka nëntipe me forma të ndryshme të formimit. Prandaj, secili prej tyre kërkon trajtime të ndryshme “.

Prof.Abalı vazhdon si në vijim: “Ndërsa të gjithë morën të njëjtin trajtim në të kaluarën, tani e dimë se norma afatgjatë e suksesit rritet kur trajtimet me medikamente përcaktohen në përputhje me nëntipin e një kanceri. Për shembull, ne i kategorizuam më parë kanceret e mushkërive si ato të qelizave të vogla dhe jo të vogla, dhe klasifikuam kancer të qelizave të vogla në disa nëntipe të veta. Tani, ne e dijmë se edhe nëntipet kanë mutacione të ndryshme gjenetike dhe mutacionet e përmendura kanë një rol të madh në transformimin e një qelize normale në një qelizë kanceri. Zhvillimi i barnave që janë të dizajnuara posaçërisht për një mutacion specifik siguron që me një tabletë të vetme të japë rezultate më efektive sesa kimioterapia. ”

STUDIMET PER MUTACIONE TE TARGETUARA

Kur një pacient aplikon në departamentin onkologjik, pyetja e parë që vjen në mendjen e onkologëve është  “A ka ndonjë mutacion të synuar në këtë rast? “, sidomos në kanceret e zakonshme që hasen si kanceri i mushkërive, gjirit, stomakut dhe zorrës së trashë. Aktualisht, shumë mutacione janë të njohura dhe janë duke u kryer studime të reja, por nuk ka medikamente për secilën mutacion të njohur. Prandaj, praktika e tanishme përfshin shqyrtimin e mutacioneve për të cilat janë zhvilluar barëra në shënjestër. Është gjithashtu e mundur të kontrollohet për mutacione të caktuara specifike edhe pse kjo nuk është praktika e zakonshme. Ekzaminimi përfshin dërgimin e një mostre të tumorit për analizën e gjenomit dhe kryhet një kërkim për një mutacion të synuar. Është parashikuar që në afat të gjatë, shkencëtarët do të zhvillojnë drogë për të gjithë mutacionet e mëdha (mutacionet që kanë një rol të madh në zhvillimin e kancerit).  Aktualisht, specialistët mund të aplikojnë trajtim të shënjestruar në 20% të rasteve të kancerit të gjirit dhe të stomakut. Norma ndryshon midis 3 dhe 10% në disa nëntipe të kancerit të mushkërive.  Është e mundur të zbulohet mutacioni në 50% të kancerit të zorrës së trashë dhe të aplikohet një trajtim në përputhje me të.

Disa agjentë në shënjestër administrohen  në mënyrëintervenoze , ndërsa të tjerë merren nga pacienti me gojë, në formën e pilulave. Ndërsa nuk ka humbje të flokëve, të vjella të rënda dhe komplikacione si gjatë marrjes së kimioterapisë, këta agjentë kanë efekte të caktuara specifike anësore. Prof. Abalı thotë se meqenëse qelizat e tumorit janë shumë të zgjuar, agjentët në fjalë mund ta mbajnë sëmundjen nën kontroll vetëm disa vite përpara se qelizat e kancerit të zhvillojnë një rezistencë kundër këtyre dhe thotë:  “Është e mundur që qelizat e kancerit të gjejnë mënyra të reja për tu ndarë, riprodhuar dhe përhapur përsëri.  Kur kjo ndodh, onkologët molekulare mund të formojnë plane të ndryshme të terapisë së drogës që janë specifike për strategjinë e re të qelizave të kancerit “.

Pritet që medikamentet e targetuara të ndryshojnë qasjet në procesin e trajtimit gjithashtu. Aktualisht, nëse tumori në një pacient nuk është brenda kufijve që janë të pranueshëm për kirurgji, pacienti trajtohet me kimioterapi për ta tkurrur tumorin në një madhësi të përshtatshme për kirurgji.  Është parashikuar që ky efekt i kimioterapisë të sigurohet edhe nga drogat në shënjestër në të ardhmen e afërt.

EFEKTET E KEMOTERAPISË JANË TË RËNDËSISHME

Prof.Mustafa Canhoroz përmbledh procesin në kimioterapinë konvencionale si më poshtë: “Kimioterapia nuk ka ndonjë objektiv specifik. Medikamentet e administruara përhapen në trup dhe ndikojnë në qelizat e shëndetshme të cilat janë në procesin e ndarjes, ato nuk dallojnë midis tyre dhe indeve kanceroze.  Për shembull, ato pengojnë ndarjen e shpeshtë të qelizave në folikulat e flokëve dhe efektet e para të dëmshme shihen në to, në formën e humbjes së flokëve. Për më tepër, ilaçet gjithashtu ndikojnë në ripërtëritjen e mukozës epiteliale e cila ndodhet brenda ezofagut, e cila ndodh çdo dy javë; dhe shkakton nauza dhe të vjella. Efektet anësore standarde të kimioterapisë përfshijnë plagë dhe diarre për shkak të ndërprerjeve në sistemin e tretjes, dhe imunitetin e zvogëluar për shkak të ndërprerjeve në ndarjen e qelizave në palcën e kockave”. Mjekja Canhoroz thekson se zhvillimet në gjenetikë dhe biologji molekulare në veçanti i mundësojnë specialistëve që të administrojnë direkt pacientët më të efektshëm të medikamenteve dhe të eliminojnë gabimet gjyqësore, si dhe mbrojtjen e pacientëve nga efektet anësore të lartpërmendura.